Aρχιτεκτονικοί περίπατοι στην Αθήνα

Οι δράσεις περιήγησης στα αρχιτεκτονικά αξιοθέατα της πόλης απολαμβάνουν σημαντική δημοσιότητα και έχουν εντυπωσιακή απήχηση. Εκπρόσωποι της Monumenta και του Open House, δύο από τις ομάδες που πραγματοποιούν αρχιτεκτονικούς περιπάτους και που ανεβάζουν τις δράσεις τους στην πλατφόρμα του συνΑθηνά, απαντούν στις ερωτήσεις μας.

 Οι ξεναγήσεις και περιηγήσεις στην Αθήνα είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς τα τελευταία χρόνια. Ανάλογα με τη θεματική και τα πεδία ενδιαφέροντος τους, άτυπες ομάδες και Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις καλούν σχεδόν κάθε σαββατοκύριακο τους Αθηναίους να βγουν από τα σπίτια τους και να γνωρίσουν κρυμμένα μυστικά και γωνιές της πόλης τους.

Μια ιδιαίτερη κατηγορία ξεναγήσεων είναι οι αρχιτεκτονικές ξεναγήσεις. Είτε αφορούν οργανωμένες διαδρομές καταγραφής και αναζήτησης κτιρίων με ιδιαίτερη ιστορική ή αρχιτεκτονική αξία, είτε περιηγήσεις σε κτίρια και χώρους που αντανακλούν την εξέλιξη της πόλης και τις κοινωνικές, οικονομικές και επαγγελματικές σχέσεις του σήμερα, οι δράσεις αυτές απολαμβάνουν σημαντική δημοσιότητα και έχουν εντυπωσιακή απήχηση.

Για ποιο λόγο όμως οργανώνονται αυτοί οι περίπατοι; Πώς οι διοργανωτές συνεργάζονται με το δήμο Αθηναίων στις δράσεις τους; Και, κυρίως, τι κερδίζει η πόλη μέσα από αυτές;

Προσπαθώντας να απαντήσουμε στα ερωτήματα αυτά, προσεγγίσαμε δύο από τις ομάδες που πραγματοποιούν αρχιτεκτονικούς περιπάτους και που ανεβάζουν τις δράσεις τους στην πλατφόρμα του συνΑθηνά.

Διαβάστε τι μας απάντησαν οι εκπρόσωποι της MONUMENTA και του Open House Athens και ετοιμαστείτε για τις δικές σας περιηγήσεις στις γειτονιές της Αθήνας!

MONUMENTA

Ποιοι είναι οι στόχοι των προγραμμάτων και των δράσεων σας;
Η MONUMENTA ιδρύθηκε το 2006 με σκοπό να συμβάλλει στην προστασία και την ανάδειξη της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Ελλάδας και της Κύπρου. Στο πλαίσιο αυτό έχει αναπτύξει μεγάλη δράση που περιλαμβάνει ερευνητικά και εκπαιδευτικά προγράμματα, παρεμβάσεις στις περιπτώσεις που κινδυνεύουν μνημεία, κτήρια και τοπία, καθώς επίσης προγράμματα που αφορούν την ενημέρωση και τη συμμετοχή των πολιτών στην προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Μεγάλη έμφαση δίνεται στη συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες σε κάθε δράση που πραγματοποιείται.
Τα τελευταία χρόνια πραγματοποιεί το πρόγραμμα «Καταγραφή και ανάδειξη κτηρίων του 19ου και 20ού αιώνα» στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη που έχει ως στόχο την καταγραφή και την έρευνα όλων των κτηρίων που κτίστηκαν την περίοδο 1830-1940 με αποκλειστικό δωρητή το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Στην Αθήνα καταγράφηκαν 10.600 κτήρια και πάρθηκαν συνεντεύξεις από πολλούς ιδιοκτήτες (www.docathens.org). Η MONUMENTA στοχεύει μέσα από τα προγράμματα αυτά να εντάξει το ενδιαφέρον για τα ιστορικά κτήρια στην καθημερινή ζωή των κατοίκων και επισκεπτών της πόλης παράλληλα με μια σειρά δραστηριοτήτων αλλά και με την ενεργό συμμετοχή στην καταγραφή και την πληροφόρηση για τα κτίρια.

Ποια σημεία ξεχωρίζετε στην Αθήνα από τις μέχρι τώρα δράσεις σας;
Οι δράσεις για την Αθήνα αφορούν και τα 7 διαμερίσματα του δήμου Αθηναίων λόγω της καταγραφής των κτηρίων σε κάθε γειτονιά και της διοργάνωσης εκδηλώσεων σε πολλές από αυτές, αλλά και των παρεμβάσεων προκειμένου να προστατευθούν κτήρια που έχουν κινδυνεύσει με κατεδάφιση ή αλλοίωση. Έτσι έχουμε γνωρίσει πολύ καλά την πόλη και ιδιαίτερα τη νεότερη αρχιτεκτονική της κληρονομιά. Η Αθήνα διατηρεί σχεδόν παντού ιστορικά κτήρια και αυτό είναι μια ευχάριστη έκπληξη γι’ αυτούς που την περπατούν. Αυτά τα κτήρια είναι που της δίνουν ταυτότητα και βέβαια μια μεγάλη ομορφιά. Αυτά είναι τα σημεία που ξεχωρίζουμε. Μπορούμε να δώσουμε κάποια παραδείγματα, κυρίως από όχι τόσο γνωστές γειτονιές. Η οδός Παμίσου στην 6η Δημοτική Κοινότητα, είναι ένας μικρός δρόμος που διατηρεί μεγάλο αριθμό κτηρίων κτισμένων με τις αρχές του μοντέρνου κινήματος. Μπαίνοντας σε αυτόν τον δρόμο είναι σαν να βρίσκεσαι ξαφνικά στη δεκαετία του 1930. Η οδός Μιχαήλ Βόδα με τα νεοκλασικά κτήρια του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα σε μαγεύει καθώς την περπατάς. Η γειτονιά της Κυπριάδου, στην 5η Δημοτική Κοινότητα, διατηρεί ακόμα τον σχεδιασμό της κηπούπολης με τις μονοκατοικίες με τους κήπους. Τα σχολικά κτήρια της δεκαετίας του 1930 που κτίστηκαν με τις αρχές του μοντέρνου κινήματος είναι μοναδικά σημεία της πόλης.

Πώς φαντάζεστε ότι θα μπορούσατε να συνεργαστείτε αποτελεσματικά με το δήμο Αθηναίων στις μελλοντικές σας δράσεις;
Στο πλαίσιο του προγράμματος καταγραφής κτηρίων συνεργαστήκαμε με τις δημοτικές κοινότητες και τον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ) στη διοργάνωση ημερίδων που είχαν στόχο να ενημερώσουν τον κόσμο για την αρχιτεκτονική κληρονομιά και το πρόγραμμα καταγραφής. Αυτή τη συνεργασία τη θεωρούμε πολύ σημαντική γιατί βοηθά στην καλύτερη επικοινωνία με την τοπική κοινωνία και στη μεγαλύτερη συμμετοχή της σε θέματα προστασίας των κτηρίων και θα προσπαθήσουμε να τη συνεχίσουμε. Επίσης, θεωρούμε ότι μπορούμε να συνεργαστούμε στην προστασία και την ανάδειξη της νεότερης αρχιτεκτονικής κληρονομιάς του δήμου της Αθήνας. Τα αποτελέσματα της καταγραφής και της έρευνας των κτηρίων είναι στη διάθεση όλων των φορέων και θα πρέπει να αξιοποιηθούν για την προστασία τους. Επίσης θα μπορούσαμε να συνεργαστούμε στο να αναπτυχθεί το ενδιαφέρον των κατοίκων και των επισκεπτών της Αθήνας για τα κτήρια του 19ου και 20ού αιώνα, μέσα από εκδηλώσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, συμμετοχή των πολιτών σε δράσεις για τα κτήρια.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας;
Τα επόμενα σχέδια της MONUMENTA είναι η ολοκλήρωση των προγραμμάτων καταγραφής κτηρίων και ειδικά της τεκμηρίωσης αυτών μέσα από συνεντεύξεις και έρευνα αρχείων. Το μεγάλο ζητούμενο είναι η αξιοποίηση όλου αυτού του υλικού από τους πολίτες, τα σχολεία, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τους αρμόδιους φορείς προστασίας. Για να επιτευχθεί αυτό θα οργανώσουμε πολλές δράσεις και ενημερωτικές εκδηλώσεις. Κλείνοντας 10 χρόνια δράσης έχουμε διαπιστώσει ότι αν δεν δοθούν κίνητρα στους ιδιοκτήτες των παλαιών κτηρίων η προστασία αυτών δεν είναι εύκολη και θέλουμε να κινηθούμε προς αυτή την κατεύθυνση. Μετά την καταγραφή των κτηρίων, η θέσπιση κινήτρων για τους ιδιοκτήτες κτηρίων που χρονολογούνται προ του 1940 και φέρουν τις αξίες της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς είναι πλέον από τους μεγάλους στόχους της MONUMENTA.

*Μάθετε περισσότερα για τις δράσεις της MONUMENTA στην ιστοσελίδα τους.

OPEN HOUSE ATHENS

Στις 16 και 17 Απριλίου 2016, πραγματοποιήθηκε για τρίτη συνεχόμενη χρονιά το Open House Athens, μια γιορτή αρχιτεκτονικής για την πόλη με πλήθος παράλληλων δράσεων και 29.000 επισκέπτες. Μεταξύ των κτιρίων που άνοιξαν τις πόρτες τους στο κοινό συμπεριλαμβάνονται το τριώροφο νεοκλασικό κτίριο που στεγάζει τη θερμοκοιτίδα του HIGGS, η Τεχνόπολη του δήμου Αθηναίων και το κτίριο που φιλοξενεί τα Γενικά Αρχεία του Κράτους.

Ποιοι είναι οι στόχοι των προγραμμάτων και των δράσεων σας;
Να εξοικειωθεί ο κόσμος με την αρχιτεκτονική και να καταλάβει την άξια της μέσα από τις ξεναγήσεις που πραγματοποιούμε σε διάφορα μέρη της Αθήνας. Θέλουμε να ευαισθητοποιήσουμε τον κόσμο γύρω από την αρχιτεκτονική της πόλης που κατοικεί η επισκέπτεται, να τον βοηθήσουμε να κατανοήσει την άξια της αρχιτεκτονικής και του δομημένου περιβάλλοντος ώστε να έχουμε μια καλύτερη πόλη.

Πώς φαντάζεστε ότι θα μπορούσατε να συνεργαστείτε αποτελεσματικά με το δήμο Αθηναίων στις μελλοντικές σας δράσεις;

Νομίζουμε ότι θα πρέπει να υπάρχει ένας καλύτερος συντονισμός ως προς τις δράσεις που γίνονται στην πόλη ώστε να μην επικαλύπτει η μια δράση την άλλη και να μην «παρεμβαίνει» στη λειτουργία της δράσης. Να υπάρχει μια μεγαλύτερη επικοινωνία και συνεργασία στη διοργάνωση ανάμεσα στους διαφορετικούς φορείς. Είμαστε πολύ ευχαριστημένοι με την ήδη υπάρχουσα συνεργασία, καθώς ο δήμος Αθηναίων μας έχει στηρίξει ιδιαίτερα από την πρώτη χρονιά και έχει πιστέψει στις δράσεις μας. Στο πλαίσιο του Open House Athens, έχουμε ανοίξει δύο φορές το Δημαρχείο, ένα εξαιρετικό νεοκλασικό κτίριο και φασικά και άλλα κτίρια του Δήμου. Θα μας ενδιέφερε επίσης η από κοινού διοργάνωση εκδηλώσεων, εργαστηρίων και περιηγήσεων καθόλη τη διάρκεια του χρόνου οι οποίες θα προάγουν την καλή και ποιοτική αρχιτεκτονική της Αθήνας.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας;
Κάθε χρόνο θέλουμε να δίνουμε παραπάνω στον κόσμο που μας στηρίζει, να έχουμε μια γεμάτη εβδομάδα αρχιτεκτονικής στην πόλη. Όπως επίσης, και να κάνουμε άλλες παράλληλες δράσεις σχετικές με την αρχιτεκτονική. Κάθε χρόνο προσπαθούμε να εμπλουτίσουμε το πρόγραμμα. Κάτι ακόμα που θα θέλαμε είναι να διοργανώσουμε δράσεις για να γνωρίσουν τα παιδιά την αρχιτεκτονική της πόλης, να κάνουμε ένα «junior» Open House, ώστε μέσα από ξεναγήσεις, εργαστήρια και παιχνίδια να γνωρίσουν οι μικροί μας φίλοι την αρχιτεκτονική και την πόλη τους.

*Μάθετε περισσότερα για τις δράσεις του Open House Athens στην ιστοσελίδα τους.